Migratie en geloof

De grenzen van het beleid
Ruw ontwaken

Hoeven we ons dan echt nergens zorgen over te maken? Dat is het beeld dat misschien opkomt naar aanleiding van de vorige artikelen. Het klopt dat we geen angst hoeven te hebben. We worden niet overspoeld met illegale migranten, we leven niet in tijden van ongekende massamigratie en de vluchtelingencrisis is vooral een lokaal probleem. Desondanks merken we toch spanningen in de samenleving. Hoe moeten we ons hiertoe verhouden?

Concurrentie door migranten?

De meesten immigranten komen omwille van arbeid naar ons land. De hoge- en middeninkomens profiteren hier het meeste van. Het zijn deze groepen die gebruik maken van hun diensten (huishoudhulp, horeca etc.). De grootste winst maken echter de bedrijven die arbeidsmigranten in dienst hebben. Hoe zit het dan met de lagere inkomens? Moeten zij concurreren om jobs met arbeidsmigranten?

Uit langlopende studies in vele landen blijkt dat er nauwelijks concurrentie is met arbeidsmigranten. Alle pogingen om lokale mensen de typische migrantenjobs te laten doen zijn mislukt. De dappere poging van Boris Johnson rond de Brexit om Engelsen in de landbouw te activeren leverde welgeteld vijf nieuwe werknemers op! Exemplarisch voor de onmogelijk taak: men wil deze jobs simpelweg niet meer doen. De prijs die we betalen voor een open, welvarende en steeds theoretischer opgeleide bevolking is migratie.

Lagere inkomens krijgen de lasten

Toch zijn het vooral de lagere inkomensgroepen die de nadelen ondervinden van migratie. Vooral door de sociale veranderingen die ze meemaken in de wijken zonder dat hier voordelen tegenover staan. De overheid heeft te weinig gedaan om bijvoorbeeld segregatie tegen te gaan. ‘’Ze gaan toch wel weer terug’’, maakte dat hier niet actief op ingezet is. Is dat de schuld van de migrant?

Liberalisering

Het is makkelijk om migratie als oorzaak te zien van allerlei maatschappelijke problemen. Veel problemen zouden echter ook bestaan zonder migratie. Die waarheid onder ogen zien is pijnlijk omdat we dan minder makkelijk een zondebok vinden. Een terugtredende overheid en verregaande deregularisatie en marktwerking leek een oplossing voor alle problemen. Na vijftig jaar blijken we echter nu tegen de grenzen van dit beleid aan te lopen.

Gemeenschappen

Gemeenschappen zijn uit elkaar geslagen, individualisering viert hoogtij en een groot deel van de bevolking kan niet mee in de competitieve en overprikkelde maatschappij. Sterke en hechte gemeenschappen zijn in staat om met veranderingen om te gaan. Natuurlijk is het zo dat veranderingen simpelweg moeilijk zijn voor veel mensen, dat is ook niet erg, maar hebben we nog de middelen om die angst te overwinnen?

Niet wegzetten als racisten

De eenvoudige uitweg is om vluchtelingen de schuld van alles te geven. Een eenvoudig antwoord is om alle mensen die extreemrechts stemmen weg te zetten als racisten en xenofoben. Beide doet geen recht aan de waarheid. De moeilijke weg is om enerzijds in te zien dat vluchtelingen niet de schud zijn van de maatschappelijke problemen en anderzijds de zorgen en angsten van mensen te erkennen: die zijn namelijk reëel.

Ruw ontwaken

De titel van het boek van Gabriel van den Brink is daarin goed gekozen: ‘’ruw ontwaken uit de neoliberale droom’’.  Daarin hoopt hij een uitweg te zoeken uit de impasse door de diepere onderstroom in de samenleving te erkennen zonder de schuld te leggen bij migranten en vluchtelingen. Vrijwillige samenwerking is hierin de sleutel, een alternatief voor enerzijds doorgeslagen marktwerking en liberalisering zonder te vervallen in een communistisch alternatief.

Hoe het ook zij: trap niet in de val om de oorzaak van alle problemen te leggen op het bordje van kwetsbare mensen op de vlucht!

Volgende artikel: https://gaveveste.be/migratie-en-geloof-theologie-zending/